Melkveehouders die meedoen aan de Utrechtse Monitor Duurzame Landbouw (UMDL) optimaliseren hun bedrijfsvoering en werken samen aan Utrechtse doelen voor stikstof, bodem, water, biodiversiteit en klimaat. De UMDL werkt met 15 kritieke prestatie-indicatoren (KPI’s), waaraan de boeren moeten voldoen. Dit gebeurt op thema’s als stikstof, water, biodiversiteit, bodemkwaliteit en klimaat. Boeren kunnen hun scores verbeteren door duurzame maatregelen te nemen. Hiervoor ontvangen ze een financiële beloning van de Provincie Utrecht.
De UMDL is een vierjarig project en wordt uitgevoerd door de Utrechtse agrarische collectieven BoerenNatuur Utrecht Oost, Collectief Eemland, BoerenNatuur Rijn, Vecht & Venen, Collectief Alblasserwaard/ Vijfheerenlanden en Collectief Lopikerwaard.
Minder ammoniakuitstoot
Inmiddels is er bij de eerste 143 deelnemers, die vorig jaar startten met het project, duidelijke vooruitgang te zien, vooral door minder uitstoot van ammoniak en een lager ureumgehalte in melk. Dit is goed voor zowel de gezondheid van de koe als voor kwaliteit van de bodem. Ook draagt het bij aan lagere mestafzet.
Daarnaast laten de boeren groei zien in het terugbrengen van de uitstoot van broeikasgassen en in de aanleg en beheer van zogeheten groenblauwe dooradering: houtsingels, heggen en levendige sloten die zorgen voor meer biodiversiteit. Boeren komen daarmee bijvoorbeeld al dicht in de buurt van de doelstelling van de Provincie Utrecht, namelijk dat 10 procent van het land uit zulke elementen bestaat.
Andere KPI’s waar groei op te zien is, zijn energie en blijvend grasland. 70 procent van de melkveehouders wekt (een deel van) haar eigen stroom op, of is zuinig met haar energie. Daarnaast is het gemiddelde van blijven grasland in de provincie Utrecht met 85 procent hoog. Dit is landbouwgrond dat al minimaal vijf opeenvolgende jaren wordt gebruikt voor de teelt van grasland. Dat zorgt voor minder uitspoeling, een sterker bodemleven en meer biodiversiteit.
Gedeputeerde Mirjam Sterk (Natuur en Landbouw, Transitie Landelijk Gebied): “Dit beloningssysteem is een van de instrumenten om de landbouw toekomstbestendig te maken. Het is mooi dat we samen met de agrarisch ondernemers en hun vakmanschap kunnen doen en de eerste resultaten zijn veelbelovend.”
Duurzaam verdienmodel
De UMDL biedt kennisuitwisseling en een financiële prikkel voor de boeren, stelt Lisette Arfman, projectleider UMDL bij Collectief Lopikerwaard. “Met dit systeem worden zowel de boeren die al goed bezig zijn beloond, als de boeren die veel potentie hebben om hun bedrijfsvoering te verbeteren.” Het is belangrijk om naar het geheel aan KPI’s te kijken, benadrukt ze. De KPI’s moeten in balans zijn en blijven met elkaar. “Het is weliswaar moeilijker om de stijgende lijn over de gehele set te zien, maar het is wel waardevoller dan alleen te focussen op groei in één KPI: dus liever voor alle 15 KPI’s een 7 of 8, dan voor een paar KPI’s een 9 en de rest een 4.”
Arfman noemt de vooruitgang in duurzame landbouw na één jaar positief. “Deze cijfers scheppen verwachtingen over nog meer vooruitgang de volgende jaren. De grootste effecten zullen namelijk pas later in het project tot uiting komen in de scores.”