Blog Marije Klever: De verkiezingen: een frisse start of liever de ingeslagen weg?

1 oktober 2025

Met de komst van het vorige kabinet werd er een duidelijk statement gemaakt: agrarisch natuurbeheer (met daarin het instrument Agrarische Natuur-en Landschapsbeheer (ANLb) als meest belangrijke instrument) gaat groeien. Het budget dat structureel extra zou worden vrijgemaakt, 500 miljoen per jaar, was historisch. Zeker als je bedenkt dat het totale ANLb-budget momenteel rond de 120 miljoen is. En ondanks dat het kabinet alweer gevallen is (twee keer maar liefst), werkt de vereniging BoerenNatuur hard door aan deze groei en proberen we samen met de landelijke overheid, provincies en andere partijen een programma op te zetten om tot een robuust groeiplan te komen. Nu staan de Tweede Kamerverkiezingen voor de deur. Wat zal dit betekenen?

In veel opzichten was dit een bijzonder kabinet. Niet in de laatste plaats omdat men veel crisisoverleggen heeft gehad omdat de coalitie het over cruciale zaken slecht eens kon worden. Meters maken was hierdoor ook moeilijk. Mensen hopen dat een nieuw kabinet meer voor elkaar gaat krijgen. En net als bij andere ‘nieuwe’ kabinetten zullen er wel weer nieuwe woorden worden uitgevonden, -voor veel al dezelfde, of bijna dezelfde-, beleidsvoornemens en programma’s. Ieder kabinet wil immers zijn stempel drukken. Maar nieuw is niet altijd beter, want stabiliteit is ook iets waard. Als het over agrarisch natuurbeheer en ANLb gaat, hopen we vooral op niet al te veel verandering.

Als ik de verkiezingsprogramma’s bekijk, zie ik brede steun voor het inzetten van agrarisch natuurbeheer en ANLb, waarbij verschillende partijen dat op verschillende manieren beschrijven. Echter mijn zorg zit niet zo zeer bij de ondersteuning van partijen voor agrarisch natuurbeheer. Agrarisch natuurbeheer, en in het bijzonder ANLb, wordt immers breed gedragen in de kamer en erkend als de manier om én perspectief voor de landbouw én de verbinding met de natuur te versterken. Mijn zorg zit hem meer bij de uitvoering en het consequent zijn van het beleid. Richting de verkiezingen praten we met verschillende partijen om de focus te houden op de ingeslagen weg van groei en uitbouw van agrarisch natuurbeheer, en het ANLb vast te houden en doorgang te laten vinden.

Om het maar in boerenlandvogeltermen uit te drukken; ga alstublieft geen nieuw ei uitvinden; broed eerst het eerder gelegde ei maar eens uit!

Overzicht uit de verkiezingsprogramma van de verschillende partijen omtrent ANLb.

 

Partijen Steunende punten
CDA Langjarige ANLb-contracten met fatsoenlijke prijs; budget via Stikstoffonds; gebiedsgericht maatwerk.
ChristenUnie Beloning landschapselementen en weidevogels (grutto expliciet genoemd); robuust natuurbeleid.
NSC Expliciete vermelding van ANLb en groene/blauwe diensten, right-to-challenge voor collectieven
BBB ANLb als volwaardig alternatief voor natuurbeheer; doelsturing i.p.v. middelsturing.
VVD Doelsturing met afrekenbare normen; samenwerking in landschapsbeheer.
GL-PvdA Eerlijke vergoeding landschapsbeheer; langjarige contracten; actieve inzet op landschapselementen.
D66 Beloning voor ecologische diensten die boeren leveren op basis van maatschappelijke waarde; gebiedsgerichte aanpak.
PVV Vrijwilligheid benadrukt; legalisering PAS-melders.

BoerenNatuur nieuws

1 oktober 2025
Save the date: 16 juni BoerenNatuur festival
1 oktober 2025
1 oktober 2025
Nieuwe BoerenNatuur brochure!
1 oktober 2025
1 oktober 2025
Blog Marije Klever: De verkiezingen: een frisse start of liever de ingeslagen weg?
1 oktober 2025
1 oktober 2025
Najaar vol kennis: BoerenNatuur Kennisdagen & Kennisuren
1 oktober 2025