Tekst Babs Bouwman
Binnen BoerenNatuur is David de expert op het gebied van kruidenrijk grasland en boerenlandvogels: ofwel vogelsoorten die leven in akkers, weilanden, houtwallen en sloten. David vervult hierin een belangrijke rol, bijvoorbeeld in het delen van nieuwe kennis over deze thema’s, het doorontwikkelen van de beheermonitoring of het uitwerken van kennisvragen tot concrete onderzoeksvoorstellen. “Eigenlijk ben ik een soort vliegende kiep binnen de werkorganisatie”, legt hij uit. “Aan de ene kant werk ik samen met mijn collega Lieneke Bakker en de 40 collectieven om de beheermonitoring te verbeteren en te stroomlijnen. Aan de andere kant ben ik actief in het Aanvalsplan Grutto en werk ik mee aan het ontwikkelen van aanvullende verdienmodellen voor weidevogelboeren”. Uiteindelijk is het allemaal gericht op beter beheer.
Lerend beheren
“Door planmatig, gestructureerd en uniform te monitoren, kunnen collectieven het beheer verbeteren, van elkaar leren én kunnen we als vereniging beter vertellen wat we doen en met welke resultaten”. Dat is het uitgangspunt van het programma Lerend Beheren, waar David zich voor inzet. Collectieven, boeren en andere betrokkenen willen natuurlijk voortdurend leren van de effecten van hun beheer. Goede uniforme monitoring is daarbij van belang. “Om de stap naar meer uniformiteit en samenhang te kunnen maken zijn we op dit moment bezig met een grote gespreksronde langs alle collectieven. We verzamelen zoveel mogelijk informatie. Niet alleen over wat ze nu al doen, maar ook waar ze morgen mee willen beginnen en wat hun ambities zijn voor de toekomst”.
Deze inventarisatie zorgt ervoor dat vervolgens het uitvoeringsprogramma voortbouwt op wat er al is ontwikkeld aan monitoring en aansluit op de behoeftes van alle collectieven. “Onderdeel van het programma is dat we met expertgroepen een handreiking per ANLb-leefgebied willen opstellen, zodat iedereen vanuit dezelfde basis aan de slag kan”. Monitoring is volgens David de sleutel tot succes. “Als je weet wat je moet meten en hoe je die data gebruikt om je beheer aan te scherpen, kun je in korte tijd veel bereiken. Daar ligt wat mij betreft de basis voor effectief natuurbeheer op het boerenland”.
Als mooi voorbeeld noemt hij de Noardlike Fryske Wâlden en ELAN Zuidoost Friesland waar structureel onderzoek naar houtige landschapselementen en broedvogels, zoals de gekraagde roodstaart, waardevolle inzichten oplevert. “Dát is lerend beheren in de praktijk. De directe effecten van je maatregelen monitoren, leren wat werkt en wat beter kan”. David weet dat er veel meer collectieven zijn die dit principe toepassen, op verschillende niveaus. Bijvoorbeeld bij het ontwikkelen van kruidenrijk grasland of bij het beheer van plasdrassen voor weidevogels. Het ligt voor de hand dat andere collectieven bij deze methodes aansluiten.
Project LIFE IP All4Biodiversity
Naast het werk achter zijn bureau vindt David het belangrijk om de praktijk op te zoeken. In het kader van het Europese project LIFE IP All4Biodiversity coördineert hij de kenniskringen Kruidenrijk grasland, Open Akker en Open grasland. Samen met collega’s organiseert hij veldbijeenkomsten, online kennisuren over diverse onderwerpen en ontwikkelt hij praktische kennisproducten, zoals factsheets over kruidenrijk grasland en de online lesmodule over BTS-tellingen. Alles voor de medewerkers van collectieven.
“We organiseren bijeenkomsten waar onze leden en ook anderen hun praktijkervaringen en nieuwe kennis delen over agrarisch natuurbeheer”. Tijdens deze kennisdagen gaan deelnemers met elkaar in gesprek aan de hand van praktijkvoorbeelden, excursies of workshops. “Door bij de buren te kijken en erover te praten, brengen je elkaar op nieuwe ideeën”. David vindt het waardevol dat collectieven en BoerenNatuur elkaar opzoeken, ideeën delen en ook openstaan voor tips en advies, zoals: “Heb je hier wel eens over nagedacht? Of waarom doe je het niet zo?”
Ondanks de inzet en betrokkenheid van velen, zijn de resultaten van het ANLb nog niet landelijk zichtbaar. “De negatieve trend bij weidevogels lijkt wat af te remmen door ANLb, maar het liefst zouden we die trend willen ombuigen”. De opgaven op het boerenland zijn groot, toch klinkt David hoopvol en ambitieus. “Ik zou het prachtig vinden als we in de toekomst kunnen laten zien dat ons beheer aantoonbaar heeft geleid tot een landelijk herstel van veel doelsoorten van het ANLb”. Hij is ervan overtuigd dat er oplossingen binnen handbereik liggen. “Met het ANLb-stelsel hebben we een belangrijk instrument. Nu is het zaak om het nog slimmer in te zetten, met gerichte kennis, goede monitoring en het delen van ervaringen. Ik zie dat steeds meer collectieven daarin samen optrekken. Het is niet nodig om alles zelf uit te vinden, maar door naar elkaar te kijken en van elkaar te leren, komen we verder. Daar draag ik graag aan bij”.
Iedere natuurliefhebber heeft wel eens zo’n moment wat je raakt. Dat overkwam David toen hij op een zondagavond, vlak voor de Fiets-Elfstedentocht, die hij met zijn vader en zusje zou rijden, besloot nog even een wandeling te maken in het natuurgebiedje bij zijn oude dorp. “Ieder jaar broedt daar een paartje scholeksters tussen de schapen. Toen ik er langs liep, zag ik twee opgeschoten kuikens in het weiland. Ik bleef staan om even te kijken. Net toen ik wilde weglopen, landde er een oudervogel en kropen de kuikens onder zijn veren. Eigenlijk paste het niet meer, maar ze deden het toch. Een prachtig moment. Dieren die hun gewone leven leiden en niet door mij worden verstoord”.
Naam: David Kingma
Functie: Adviseur Boerenlandvogels
Organisatie: BoerenNatuur
Mooiste waarneming: Vogels en dieren die hun ‘gewone’ leven leiden