‘ANLb in Beeld’: “Ik zie het als mijn plicht om de biodiversiteit terug te brengen in de natuur”

Tekst: Babs Bouwman

Menze Hofman is sinds een jaar directeur bij BoerenNatuur Midden-Groningen. Als boerenzoon groeide hij op tussen weidevogels en werd er op het ouderlijk bedrijf aan nestbescherming gedaan. ”De afgelopen 40 jaar heb ik dat zien veranderen”. Menze zag percelen groter worden door verkaveling. Machines werden effectiever, boompjes en struweel in het land verdwenen en er bleven minder restproducten achter op het land. “Als ik nou eens ergens aan de slag kan om iets terug te brengen van die diversiteit”. Menze ziet voelt zich verantwoordelijk om iets voor de natuur te doen.

Regelmatig gaat Menze ’s-avonds een uurtje fietsen. Met een verrekijker of telescoop onder de arm loopt hij de dijk op. “Het waait er altijd en na een drukke dag is het heerlijk om daar te zitten”. Daar geniet hij van de weidsheid en rust, de wind om zijn hoofd en alles wat er te zien is. Ruim 14 jaar werkte hij bij Uitzendbureau Abiant, waarvan de laatste drie jaar als vestigingsleider. “Als ik verander van baan, word ik geschiedenisleraar of ga ik iets met de natuur doen”, was zijn gevleugelde uitspraak. Dat moment brak drie jaar geleden aan, toen hij zich minder thuis voelde in organisatie waar hij werkte en ontslag nam. Er zou vanzelf wel iets op zijn pad komen. Op een dag raakte hij in gesprek met de voorzitter van BoerenNatuur Midden-Groningen. “Menze wij hebben iemand nodig zoals jij”. Zo kwam het dat hij er in 2021 aan de slag ging: aanvankelijk als teamleider en coördinator en sinds vorig jaar mei als directeur.

Open en eerlijk met elkaar communiceren. Op die manier probeert Menze de organisatie, de boeren en alle stakeholders bij elkaar te houden. “Eerlijk zeggen wat je van elkaar verwacht, dan kom je en heel eind”. Van nature is een boer iemand die heel dicht bij en met de natuur leeft. “Boeren willen best meewerken in ons gebied”. Menze ziet ook dat er de afgelopen jaren alleen maar van de ze gevraagd werd en niks teruggebracht. “Als boerenzoon weet ik dat je een economisch en ecologisch resultaat moet halen”. Met die bril moet er ook gekeken worden naar natuurbeheer, want niets verdringt de pootgoedteelt. Er moet dus gezocht worden naar een combinatie: agrarisch natuurbeheer zou als teelt in het bouwplan moeten worden opgenomen, maar daar is lef en een goede vergoeding voor nodig.

Te weinig budget om dingen mogelijk te maken. Daar lopen Menze en zijn team nogal eens tegenaan. “Wij zijn nu bezig met een proef om afbreekbaar folie onder een wildraster aan te brengen, zodat we daar niet hoeven te maaien”. Het allerliefste zou hij er ook camera’s bijzetten om het te monitoren, maar daar is geen financiering voor. “Ik blijf wel altijd in gesprek met de provincie en de natuurorganisaties, maar zij hebben ook hun eigen prioriteiten”. Menze vindt het een gemiste kans dat niet alle boeren in het gebied de mogelijkheid hebben om aan te sluiten bij agrarisch natuurbeheer. Domweg omdat er domweg geen budget voor is en de aangewezen leefgebieden niet groot genoeg zijn. “We willen alles graag robuust inrichten, zodat je kunt zien dat er natuurherstel of -behoud is”. Die gebieden zou hij graag nog sterker maken door ze uit te breiden. Bijvoorbeeld met plas-dras, kruidenrijk grasland of legselbeheer”. Met de middelen die er zijn, probeert hij alles zoveel mogelijk te verdelen, zodat er voor iedere boer een kleine plus in zit”. Dat maakt het ook makkelijker voor hen om iets te kiezen.

Menze kan zich niet voorstellen dat er een generatie komt die niet weet wat een grutto is. “Factoren als woningbouw, infrastructuur en predatie maken het voor de weidevogelsoorten erg moeilijk. Zij hebben juist behoefte aan rust en geen bemoeienis.”. Hij zag het bedrijf van zijn vader van 21 perceeltjes naar vier gaan en daarmee alle slootjes, kronkels en bomen verdwijnen samen met de biodiversiteit. “We zouden eigenlijk weer moeten ontkavelen”. Menze oppert dat boeren bij het oogsten strookjes tarwe laten staan, dat er meer variëteit in het bouwplan komt door andere teelten als  koolzaad en karwei. Om dat voor elkaar te krijgen blijft hij in gesprek met boeren, provincies en ecologen.

“Ik vind dit werk fantastisch om te doen”. Midden-Groningen is een uitdagend en zeer divers collectief. We hebben grofweg drie gebieden, de noordelijke kleischil met als hoofdgewas de pootgoedteelt, het weidevogelgebied van Bedum naar Appingedam en zandakkerbouw bij Siddeburen en Slochteren. Ieder gebied heeft een andere benadering nodig. “Wij hebben wel 40 beheerpakketten en onze mensen moeten overal vanaf weten”. Wel hoopt Menze dat er iets meer budget komt voor natuur en wat minder kalenderregelgeving. Wat dat betreft zijn er nog genoeg uitdagingen. Als hij daar zijn gedachten over wil laten gaan, dan fietst hij naar zijn favoriete plekje op de dijk. Om zich heen kijken naar de mooie natuur weet hij: “Hier doe ik het allemaal voor”.

Naam: Menze Hofman
Functie: Directeur
Collectief: BoerenNatuur Midden-Groningen
Aantal deelnemers: 104
Gebied in beheer: 1200 ha
Waarvan: 600 ha weidevogelbeheer, 370 ha open akkerland, 60 ha droge dooradering, 120 water 120 ha en 30 ha klimaat (met name bodemverbetering
Mooiste waarneming: op 28 februari 2022 zag hij voor de eerste keer een velduil bij Leens