Blog Alex Datema: Stikstof, en nu?

Het stikstof probleem; kun je er nog omheen nu het dagelijks het landelijke nieuws beheerst? Stikstof problematiek wordt in de media negen van de tien keer aan landbouw gelinkt. Er wordt wel beseft dat de stikstof uitstoot een probleem is van de hele maatschappij, maar als het over oplossingen gaat wordt er toch veel naar ons gekeken. Ook niet geheel onterecht natuurlijk, want we leveren met meer dan 40 % een grote bijdrage aan de totale stikstof depositie. Daardoor hebben we een taak en verantwoordelijkheid om bij te dragen aan een oplossing, ook al hebben we onze uitstoot de laatste jaren al met 60% teruggebracht. Er komt dus weer het nodige op ons af, alsof we nog geen uitdagingen genoeg hadden met klimaat, biodiversiteit en milieu…

Dat is ook de directe reden dat ik hier over schrijf. BoerenNatuur staat voor een landbouw die in al haar facetten rekening houdt met natuur en landschap. Haar milieu impact zoveel mogelijk wil beperken en op die manier de biodiversiteit wil versterken. Wij volgen daarom met grote aandacht de ontwikkelingen rondom het stikstof beleid, want we willen niet dat dit nieuwe ad hoc beleid negatief uitpakt voor de thema’s waar we ons de laatste jaren voor hebben ingezet.

We zullen onze stikstof uitstoot moeten verkleinen om zo ook weer ruimte te creëren voor economische ontwikkeling, inclusief de landbouw, maar vooral ook om de natuur weer de ruimte te geven om te herstellen. Dit wordt een hele opgave en ik zie twee manieren waarop we een bijdrage kunnen leveren: per bedrijf en per gebied.

Wat kan je op je bedrijf doen?

Op korte termijn is het al mogelijk om op je eigen bedrijf stikstof terug te brengen. Door het zgn voerspoor te veranderen en het terugdringen van kunstmest gebruik. Voer en kunstmest zijn verreweg de grootste aanvoer posten als het gaat om stikstof op een bedrijf. Als we hier op kunnen bezuinigen, levert dat altijd winst op. Dit weten we overigens al jaren en toch lukt het niet om op dit terrein grote stappen te zetten. Dat komt volgens mij omdat we nog veel te veel denken en doen volgens het adagium dat productie verhoging moet om je bedrijf veilig te stellen voor de toekomst. Dit op basis van de economische wetmatigheid dat meer opbrengst altijd beter is. Bij het bedrijf van de toekomst kijk je verder dan naar de kosten om meer opbrengst te produceren. Je kijkt ook naar de effecten die meer opbrengst heeft op je omgeving, het landschap en op de biodiversiteit. We zijn op zoek naar een nieuwe optimale productie waarbij niet alleen de economische getallen meegerekend worden, maar ook de impact op natuur, landschap en klimaat. Een nieuw na te streven optimum dus, in de melkveehouderij is er zelfs al een tool ontwikkeld om dat allemaal in kaart te brengen: de Biodiversiteitsmonitor Melkveehouderij. Alle melkveehouders kunnen daarmee al aan de slag om vanuit een integrale benadering hun stikstof uitstoot te beperken. Momenteel wordt voor de akkerbouw een gelijksoortige biodiversiteitsmonitor ontwikkeld.

Wat moet je met je gebied doen?

Daarnaast zullen we per Natura2000 gebied moeten bekijken wat de mogelijkheden zijn om de stikstof belasting van dit specifieke gebied te verlagen. Dat kan het beste met een integrale gebiedsgerichte aanpak. Integraal, omdat we bij deze aanpak ook moeten kijken naar andere opgaven in die gebieden voor water, biodiversiteit en klimaat. Het is verder belangrijk dat alle partijen die een rol spelen mbt deze thema’s betrokken worden in het gebiedsproces. En ja, dit is een grote opgave die veel vraagt van alle betrokkenen, die daarnaast ook nog gefaciliteerd moet worden met het juiste instrumentarium. Eigenlijk ga je in zo’n proces een nieuwe kaart tekenen van je eigen woon en werkomgeving, een kaart die toekomst perspectief biedt aan alle betrokkenen. Aan de voorkant van dat proces kan je niet al een uitkomst vastleggen, zoals de regering nu wel doet door te stellen dat er veehouderij bedrijven opgekocht moeten worden. Het doel is de stikstof uitstoot verminderen. Dat kan ook door op een andere manier te gaan boeren waardoor je op die manier misschien wel ruimte creëert voor meer bedrijven.

Het allerbelangrijkste is dat we toekomst perspectief moeten kunnen bieden aan die boeren van de toekomst en dat lukt alleen als we onze verantwoordelijkheid  nemen om dit probleem aan te pakken. Als we dat nu eens gaan doen met dezelfde eensgezindheid die we op 1 oktober aan heel Nederland hebben laten zien, al was het maar uit een wel begrepen eigen belang, dan kan dat zomaar wel eens lukken.

Alex Datema – voorzitter BoerenNatuur